Xuân thành đón nhận bằng di tích lịch sử cấp tỉnh Lăng Quận Chúa và nhà thờ họ Phan Hoằng

Chủ nhật - 26/02/2023 23:03

Sáng ngày 25/2, UBND huyện Yên Thành phối hợp UBND xã Xuân Thành và con cháu dòng họ Phan Hoằng long trọng tổ chức Lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích Lịch sử cấp tỉnh lăng quận chúa và nhà thờ họ Phan Hoằng.
Về dự có ông Bùi Công Vinh- Phó giám đốc Sở VH & TT tỉnh; về phía huyện có ông Hoàng Danh Truyền- PCT UBND huyện; lãnh đạo Phòng VHTT, Trung tâm VH TT & TT huyện Yên Thành.
Lăng Quận Chúa và nhà thờ họ Phan Hoằng, xã Xuân Thành là nơi thờ phụng tiên tổ và hậu duệ của dòng họ, trong đó có những người có công với dân, với nước, có những đóng góp trong lịch sử dân tộc như Quận chúa Trịnh Thị Ngọc Dung, Thọ Lộc hầu Phan Hoằng Đào.
Bà Trịnh Thị Ngọc Dung (còn gọi là Ngọc Dong), là con gái của chúa Trịnh Tùng. Là 1 người thông minh, từ nhỏ đã được học hành đầy đủ lễ nghĩa phép tắc. Đến tuổi trưởng thành, bà Ngọc Dung được chúa Trịnh Tùng gả cho ông Phan Công Tích, người ở làng Hào Cường, xã Thái Xá, tổng Quan Trung, huyện Đông Thành (nay là làng Hào Kiệt, xã Vĩnh Thành, huyện Yên Thành) – là vị tướng tài giỏi, công thần của nhà Lê Trung Hưng, có công phù tá vua Lê Trang Tông từ khi còn ở Ai Lao và có nhiều ảnh hưởng đối với chính quyền Lê Trịnh.
Sau khi kết hôn, bà Ngọc Dung đã về sinh sống tại làng Chân Cảm còn ông Phan Công Tích tiếp tục tham gia chiến trận để củng cố vương triều nhà Lê. Mặc dù ảnh hưởng nặng nề của cuộc chiến tranh nhưng với trí tuệ thông minh, có tầm nhìn xa trông rộng, bà đã tìm hiểu địa hình, thổ nhưỡng, xuất tiền của chiêu mộ nhân dân cùng chung tay để khai hoang trồng trọt, đào sông, đắp đập Quan Ràn và bờ Đập Quan dẫn nước từ sông Dinh qua làng Long Hồi về cồn Phú Vi (làng Chân Cảm) để tưới cho đồng ruộng, giúp người dân ổn định cuộc sống. Nhờ vậy, diện tích sản xuất được mở rộng, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện. Bà Ngọc Dung mất ngày 17 tháng 12, phần mộ an táng tại xứ Hậu Nương Đông, làng Chân Cảm (nay là xóm 5, xã Xuân Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An). Để ghi nhớ công lao của bà, các triều đại phong kiến ban tặng nhiều sắc phong “Trung đẳng thần” và giao cho dân làng phụng sự. Hiện nay nhân dân trong vùng đã rước linh vị của bà về hợp tự tại đền Gám.
Chắt ngoại của Quận chúa Trịnh Thị Ngọc Dung là ông Phan Hoằng Đào, tự Xuân Sinh, sinh vào đầu thế kỷ XVII. Bằng uy tín cùng những nguồn lực vốn có, ông đã đứng lên kêu gọi nhân dân canh tác, giúp bà con trong vùng chăn nuôi gia súc, gia cầm. Nhờ vậy cuộc sống nơi đây trở nên yên vui, những cánh đồng trồng lúa, trồng khoai ngày càng xanh tốt. Ông Phan Hoằng Đào không chỉ có công giúp đỡ, cải thiện đời sống của người dân mà còn có công giữ đất cho làng. Ông mất ngày 20 tháng 8, mộ táng tại xứ Nương Đông, được ban tước Thọ Lộc hầu và được triều đình phong kiến ban cấp sắc phong thần cho lập đền thờ tự.
Lăng Quận chúa và Nhà thờ họ Phan Hoằng là công trình kiến trúc tâm linh, nơi kết tinh nhiều giá trị quý báu về lịch sử, văn hóa. Đặc biệt tại di tích hiện đang lưu giữ được nhiều tài liệu quý, có giá trị như Mộc chủ, long ngài bài vị, gia phả... Di tích cũng là địa điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh, nơi cố kết tình cảm bền chặt của con cháu trong dòng họ. Tại di tích, hàng năm diễn ra các hoạt động của hậu duệ hướng về tiên tổ, là dịp để con cháu gần xa hội tụ nhằm tri ân và gặp gỡ thắt chặt tình đoàn kết, phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dòng họ.
Với những giá trị như trên của di tích, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 112/ QĐ-UBND ngày 12/1/2023 xếp hạng Lăng Quận chúa và Nhà thờ họ Phan Hoằng là di tích lịch sử cấp tỉnh. Đây là sự ghi nhớ, tôn vinh, tri ân các nhân vật thờ gắn với truyền thống văn hoá, lịch sử phát triển của dòng họ, của địa phương, đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc bảo tồn, phát huy các giá trị của di tích.